Jak czytać oznaczenia stali?

Stale to bardzo szeroka grupa materiałów o wielu zastosowaniach. Oznaczenia różnych stali na pierwszy rzut oka mogą wydawać się skomplikowane lub przypadkowe, kiedy jednak poznamy system znakowania stali według obowiązujących europejskich norm materiałowych, wszystko staje się czytelne. Mamy dwa typy oznaczeń stali – literowo-numeryczne i numeryczne. Sprawdźmy, jak je czytać.

Oznaczenia stali według normy PN-EN 10027-1

Oznaczenia stali według pierwszej normy, którym się przyglądamy, składają się z liter i cyfr. Określają one różne cechy stali, jak zastosowanie, właściwości mechaniczne i fizyczne oraz skład chemiczny. Mamy dwie grupy oznaczeń. W pierwszej grupie pierwszy symbol (wielka litera) w oznaczeniu określa zastosowanie stali. To kolejno:

S – stal konstrukcyjna,

L – stal na rury przewodowe,

R – stal na szyny,

Y – stal na struny sprężające,

P – stal na urządzenia ciśnieniowe.

Drugi symbol to liczba, która oznacza wymaganą lub minimalną granicę plastyczności w MPa, nominalną twardość, czy wytrzymałość na rozciąganie, w zależności od zastosowania stali.

Druga grupa oznaczeń wg normy PN-EN 10027-1 wskazuje skład chemiczny stali. Podajemy kolejno dodatek stopowy w ilości >5%, procentową zawartość węgla pomnożoną przez sto, symbole dodatków stopowych w stali (kolejno, od największej do najmniejszej zawartości) i dalej procentową zawartość dodatków.

Oznaczenia stali według normy PN-EN 10027-2

Według drugiej normy oznaczenia stali to pięć cyfr w formacie 1.YYZZ, gdzie 1 oznacza stal, YY grupę stali, ZZ konkretny gatunek stali w grupie. Na przykład grupy stali stopowych oznaczamy tak:

• numerami od 08 do 09 i od 98 do 99 – stale stopowe jakościowe,
• numerami od 20 do 98 – stale stopowe specjalne.

W tych drugich wyróżniamy dodatkowo stale stopowe narzędziowe (oznaczane 20-29), różne (oznaczane 30-39), konstrukcyjne, maszynowe, na zbiorniki ciśnieniowe (oznaczane 50-89) i do tego odporne na korozję, żaroodporne (oznaczane 40-49).

Pracownicy hurtowni stali pomagają wybrać odpowiedni materiał w zależności od potrzeb, jeśli więc na przykład klientem jest pracownik firmy budowlanej, który kupuje materiał do realizacji konkretnego projektu, ma zwykle wytyczne w opisie technicznym. Jeśli mowa o kliencie indywidualnym, przychodzi zwykle do hurtowni stali z luźnym zapytaniem i może liczyć na poradę, jaki materiał powinien wybrać.